Eighth Pay Commission केंद्र सरकारने २०२५ च्या सुरुवातीलाच एक महत्त्वपूर्ण आणि ऐतिहासिक निर्णय घेतला आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखालील केंद्रीय मंत्रिमंडळाने आठव्या वेतन आयोगाच्या स्थापनेला मंजुरी दिली आहे. हा निर्णय देशभरातील सुमारे ४८.६७ लाख केंद्र सरकारी कर्मचारी आणि ६७.९५ लाख निवृत्तीवेतनधारकांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा ठरणार आहे. या निर्णयामुळे या सर्व कर्मचाऱ्यांच्या आर्थिक जीवनात मोठी क्रांती घडणार आहे.
वेतन आयोगाची ऐतिहासिक पार्श्वभूमी पाहिली तर, २०१६ मध्ये सातवा वेतन आयोग लागू करण्यात आला होता. या आयोगाने कर्मचाऱ्यांच्या मूळ वेतनात लक्षणीय वाढ केली होती. सातव्या वेतन आयोगाचा कालावधी ३१ डिसेंबर २०२५ पर्यंत असून, त्यानंतर आठवा वेतन आयोग २०२६ पासून अंमलात येण्याची शक्यता आहे. या नव्या वेतन आयोगामुळे सरकारी कर्मचाऱ्यांच्या वेतनात आणखी मोठी वाढ अपेक्षित आहे.
आठव्या वेतन आयोगाचे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे फिटमेंट फॅक्टरमध्ये होणारी वाढ. सातव्या वेतन आयोगात हा फॅक्टर २.५७ होता, जो आता २.८६ पर्यंत वाढण्याची शक्यता आहे. या वाढीचा थेट परिणाम कर्मचाऱ्यांच्या किमान वेतनावर होणार आहे. सध्याचे किमान वेतन १८,००० रुपयांवरून थेट ५१,४८० रुपयांपर्यंत जाण्याची शक्यता आहे. याचा फायदा निवृत्तीवेतनधारकांनाही मिळणार आहे. त्यांचे किमान निवृत्तीवेतन ९,००० रुपयांवरून २५,७४० रुपयांपर्यंत वाढू शकते.
वेतन आयोगाच्या विकासक्रमाकडे पाहिले तर, २००६ मध्ये सहाव्या वेतन आयोगाने किमान वेतन ७,००० रुपये निश्चित केले होते. २०१६ मध्ये सातव्या वेतन आयोगाने ते वाढवून १८,००० रुपये केले. त्याचबरोबर कॅबिनेट सचिवांसाठी कमाल वेतन प्रति महिना २.५ लाख रुपये निश्चित करण्यात आले. ग्रॅच्युइटीच्या मर्यादेतही मोठी वाढ करण्यात आली.
केंद्रीय मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी या निर्णयाची घोषणा करताना सांगितले की, हा निर्णय पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या दूरदृष्टीचे प्रतीक आहे. या निर्णयामुळे केंद्र सरकारी कर्मचारी आणि निवृत्तीवेतनधारकांच्या आर्थिक स्थितीत मोठी सुधारणा होणार आहे. त्यांच्या जीवनमानाचा दर्जा उंचावणार आहे.
आठव्या वेतन आयोगाचा फायदा केवळ मूळ वेतनापुरता मर्यादित नाही. यामुळे विविध भत्त्यांमध्येही वाढ होणार आहे. महागाई भत्ता (डीए), घरभाडे भत्ता (एचआरए), आणि इतर सेवा भत्त्यांमध्ये लक्षणीय वाढ अपेक्षित आहे. महागाई भत्त्यातील वाढ ही महागाई निर्देशांकावर आधारित असते आणि ती नियमितपणे सुधारित केली जाते.
या निर्णयाचे आर्थिक आणि सामाजिक परिणाम दूरगामी आहेत. वेतनवाढीमुळे कर्मचाऱ्यांची क्रयशक्ती वाढणार आहे, ज्याचा थेट फायदा बाजारपेठेला होणार आहे. याशिवाय, उच्च वेतनामुळे कर्मचाऱ्यांना चांगले जीवनमान जगण्यास मदत होणार आहे. त्यांच्या मुलांच्या शिक्षणावर अधिक खर्च करणे शक्य होणार आहे. आरोग्य सेवांसाठी अधिक तरतूद करता येणार आहे.
निवृत्तीवेतनधारकांसाठी हा निर्णय विशेष महत्त्वाचा आहे. वाढत्या महागाईच्या काळात त्यांना आर्थिक सुरक्षितता मिळणार आहे. त्यांच्या वैद्यकीय खर्चासाठी अधिक निधी उपलब्ध होणार आहे. थोडक्यात, त्यांना सन्मानजनक जीवन जगण्यास मदत होणार आहे.
हा निर्णय भारतीय अर्थव्यवस्थेसाठी एक महत्त्वाचा टप्पा आहे. वाढीव वेतनामुळे बाजारात अधिक पैसा येणार आहे, ज्यामुळे मागणी वाढेल आणि उत्पादन क्षेत्राला चालना मिळेल. याचा सकारात्मक परिणाम रोजगार निर्मितीवर होईल. त्याचबरोबर, सरकारी क्षेत्रातील नोकऱ्यांची आकर्षकता वाढेल, ज्यामुळे प्रतिभावान तरुणांना सरकारी सेवेत येण्यास प्रोत्साहन मिळेल.
आठव्या वेतन आयोगाची अंमलबजावणी योग्य पद्धतीने होणे महत्त्वाचे आहे. यासाठी सरकारने एक व्यापक कार्यपद्धती आखली आहे. आयोगाच्या शिफारशी तयार करण्यासाठी तज्ज्ञांची नेमणूक केली जाणार आहे. कर्मचारी संघटनांशी सल्लामसलत केली जाणार आहे. सर्व घटकांचे मत विचारात घेऊन एक सर्वसमावेशक अहवाल तयार केला जाईल.
थोडक्यात, आठव्या वेतन आयोगाची स्थापना ही केंद्र सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी एक मोठी संधी आहे. या निर्णयामुळे त्यांच्या वेतनात वाढ होणार आहे, सेवा परिस्थितीत सुधारणा होणार आहे, आणि एकूणच जीवनमानाचा दर्जा उंचावणार आहे. निवृत्तीवेतनधारकांनाही याचा मोठा फायदा होणार आहे.