scheme application process महाराष्ट्र शासनाने मुलींच्या शिक्षण, आरोग्य आणि सर्वांगीण विकासासाठी ‘माझी कन्या भाग्यश्री सुधारित योजना’ १ ऑगस्ट २०१७ पासून सुरू केली आहे. ही योजना ज्या कुटुंबांचे वार्षिक उत्पन्न ७.५० लाख रुपयांपर्यंत आहे, अशा सर्व समाज घटकांसाठी लागू आहे.
योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये:
एका मुलीनंतर कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया केल्यास, मुलीच्या नावे ५०,००० रुपये बँकेत मुदत ठेव म्हणून जमा केले जातात. या रकमेचे वयानुसार विभाजन पुढीलप्रमाणे होते:
- वयाच्या ६ व्या वर्षी: व्याजाची रक्कम उपलब्ध
- १२ व्या वर्षी: व्याजाची रक्कम उपलब्ध
- १८ व्या वर्षी: मूळ रक्कम आणि व्याज दोन्ही उपलब्ध
दोन मुलींनंतर कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया केल्यास, प्रत्येक मुलीच्या नावे २५,००० रुपये याप्रमाणे एकूण ५०,००० रुपये बँकेत जमा केले जातात.
महत्त्वाच्या अटी व शर्ती:
- योजना बँक ऑफ महाराष्ट्रामार्फत राबविली जाते
- कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रियेचा दाखला अनिवार्य
- मुलीचे वडील महाराष्ट्राचे रहिवासी असणे आवश्यक
- जन्म नोंदणी प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक
- १८ व्या वर्षी लाभ घेण्यासाठी:
- मुलगी अविवाहित असावी
- दहावी परीक्षा उत्तीर्ण असावी
- १८ वर्षे पूर्ण असावीत
विशेष तरतुदी:
- बालगृहातील अनाथ मुलींसाठी योजना लागू
- दत्तक पालकांना योजनेचा लाभ घेता येतो
- मुलीचा विवाह किंवा शाळा सोडल्यास लाभ रद्द
- नैसर्गिक मृत्यू झाल्यास रक्कम पालकांना मिळते
अर्ज प्रक्रिया:
- बालविकास प्रकल्प अधिकाऱ्यांकडे अर्ज सादर करावा
- एका वर्षाच्या आत कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक
- तहसीलदार यांचा उत्पन्नाचा दाखला आवश्यक
- प्रत्येक लाभार्थी मुलीसाठी स्वतंत्र बँक खाते
योजनेची कालमर्यादा:
- १ ऑगस्ट २०१७ नंतर जन्मलेल्या मुलींसाठी लागू
- १ ऑगस्ट २०१७ पूर्वी एक मुलगी व नंतर दुसरी मुलगी असल्यास, दुसऱ्या मुलीला २५,००० रुपयांचा लाभ
- तिसऱ्या अपत्यासाठी योजना लागू नाही; पहिल्या दोन मुलींचे लाभही रद्द होतात
ही योजना मुलींच्या शिक्षण, आरोग्य आणि सामाजिक सुरक्षिततेसाठी महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. यामुळे मुलींच्या भविष्यासाठी आर्थिक तरतूद होते आणि त्यांच्या शिक्षणाला प्रोत्साहन मिळते. तसेच, कुटुंब नियोजनाला चालना मिळून लिंग-गुणोत्तर सुधारण्यास मदत होते.